Bệnh dại là gì?
Bệnh dại là bệnh gây ra bởi vi rút dại. Bệnh lây truyền từ động vật
sang người qua dịch tiết, thường là nước bọt bị nhiễm vi-rút dại. Hầu
hết các trường hợp phơi nhiễm với vi-rút dại qua vết cắn, vết liếm của
động vật mắc bệnh dại, đôi khi qua đường tiếp xúc như hít phải khí dung
hoặc cấy ghép mô/cơ quan bị nhiễm vi-rút dại.
Vì sao bệnh dại nguy hiểm?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh dại là nguyên nhân gây khoảng hơn 70
ca tử vong ở Việt Nam mỗi năm, hầu hết các trường hợp bệnh dại ở Việt
Nam do chó dại cắn. Khi đã lên cơn dại, động vật và người đều có tỷ lệ
tử vong gần như là 100%.
|
Hiện tại không có cách điều trị hiệu quả bệnh sau khi các dấu hiệu
của cơn dại xuất hiện. Tuy nhiên, bệnh có thể phòng ngừa được bằng cách
tiêm vắc xin phòng dại trước hoặc ngay sau khi bị phơi nhiễm.
|
Bệnh dại lây truyền như thế nào?
Vi-rút dại xâm nhập vào hệ thần kinh của động vật có vú. Nó chủ yếu
được lây truyền từ nước bọt của các loài động vật bị dại sang người qua
vết cắn hoặc qua vết trầy xước trên cơ thể con người. Bệnh dại cũng có
thể lây truyền sang người khi động vật bị dại liếm vào vết thương hoặc
tiếp xúc vào những chỗ da bị trầy xước, hoặc lớp niêm mạc miệng, mũi của
người.
Theo Cục Y tế dự phòng, 96% các trường hợp gây bệnh dại ở người tại
Đông Nam Á là do chó cắn. Tuy nhiên cũng có một số báo cáo về bệnh dại ở
người là do vết cắn của mèo, cầy, chó rừng, cáo, chó sói và các loại
động vật ăn thịt khác.
Những người giết mổ chuyên nghiệp có thể có nguy cơ bị nhiễm bệnh khi
giết động vật bị dại và xử lý phần não hoặc các bộ phận bị nhiễm vi rút
khác. Tuy nhiên không có trường hợp nào lây bệnh trên người do ăn thịt
đã nấu chín.
Việc lây truyền bệnh dại từ người sang người thông qua việc cấy ghép
giác mạc hoặc các nội tạng khác là tương đối hiếm nhưng vẫn có thể xảy
ra. Do vậy, giác mạc hoặc các bộ phận cơ thể con người không được lây từ
bệnh nhân chết do viêm não hoăc bất kỳ bệnh thần kinh nào khác mà chưa
được chẩn đoán rõ ràng.
Mặc dù bệnh nhân mắc bệnh dại rất hiếm khi cắn người khác, tuy nhiên
những người chăm sóc bênh nhân cũng nên thận trọng và cảnh giác khi chăm
sóc bệnh nhân bị dại, đặc biệt tránh tiếp xúc với nước bọt của bệnh
nhân bị dại.
Bệnh dại phát triển trong cơ thể con người ra sao?
Sau khi xâm nhập vào cơ thể người, vi-rút dại phát triển từ lớp trong
cùng của mô dưới da hoặc từ cơ bắp tiến vào các dây thần kinh ngoại
biên (là các dây thần kinh nằm ngoài não hoặc tủy sống). Vi rút di
chuyển dọc theo các dây thần kinh tới tủy sống và não bộ với tốc độ ước
tính khoảng 12-24 mm mỗi ngày.
Người bị nhiễm bệnh có những thay đổi hành vi và có những biểu hiện
lâm sàng khi vi rút bắt đầu xâm nhập vào não bộ. Thời gian ủ bệnh có thể
từ vài ngày đến vài tháng, và có thể dài tới 1 năm. Có hai thể bệnh lâm
sàng của bệnh dại là thể điên cuồng và thể dại câm (bại liệt), trong đó
thể điên cuồng là phổ biến nhất.
Nguồn: https://www.who.int/vietnam/vi/health-topics/rabies. Cục Y tế dự phòng.
HY – Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (tổng hợp)